Het grote aantal baby’s dat onmiddellijk na de oorlog in de jaren 1946-1949 geboren werd kan verklaard worden door het stijgend aantal huwelijken en een duidelijke daling van de gemiddelde leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind. Ook de tijd tussen het eerste en de volgende kinderen werd merkelijk korter.

Grote gevolgen voor de maatschappij

Deze geboortegolf had ingrijpende gevolgen op de maatschappij en de sociale zekerheid.

De babyboomers werden geboren in een wereld waarin de economische groei het hoogste goed was. Hun ouders hadden de ontberingen van de oorlog meegemaakt en wilden voor hun kinderen een beter leven. 

De onmiddellijke weerslag was groot: overvolle lagere scholen in de jaren vijftig, een grote toestroom naar de arbeidsmarkt die om werkende handen schreeuwde, in de jaren zestig de eerst nog aarzelende uitbouw van het hoger onderwijs en grote bouwinspanningen om voor het groeiend aantal gezinnen woningen te bouwen.

Stijgende levensverwachting

De eerste generatie babyboomers had voor het eerst een levensverwachting die boven de wettelijke pensioensleeftijd van 65 jaar zou liggen. Ze zouden dus met andere woorden ook na hun pensionering nog meerdere jaren hebben om van het leven te kunnen genieten. Door het systeem van vervroegd pensioen is de gemiddelde pensioenleeftijd de voorbije jaren gemiddeld trouwens duidelijk gedaald.

Nog een lange levensfase voor de boeg

Velen zijn al met pensioen, of staan vlak voor die ingrijpende verandering in hun leven. Ze hebben nog een lange levensfase voor de boeg. Uit onderzoek van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat we kunnen rekenen op 25 tot 30 jaar relatief goede gezondheid méér tegenover vroeger.

Zo lang mogelijk jong blijven

De babyboomers zijn intussen met pensioen of hebben het in het verschiet. Deze dynamische groep is objectief gezien niet meer jong, maar wil wel zo lang mogelijk jong blijven. Ze worden op een andere manier ouder dan hun eigen ouders, die vaak nog in leven zijn en in vele gevallen extra zorg behoeven.  Ze maakten de woelige jaren mee van de Flower Powerbeweging eind jaren zestig, begin jaren zeventig mee die onze maatschappij op zijn kop zette.

Eigen leefwereld

Tieners en jongeren bouwden een eigen wereldbeeld op waarin vrijheid voorop stond, dikwijls tot wanhoop van de oudere generatie. Ze groeiden op met de televisie en rock ’n roll, en vrouwen konden dankzij de anticonceptiepil voortaan zelf over hun vruchtbaarheid beslissen. 

Deze generatie streed actief mee aan de oprichting van vakbonden en ondernemingsraden. Zo wisten ze de arbeidsvoorwaarden te verbeteren. Ze hielden ook vast aan hun werk en waren trouw aan de werkgever.

Nieuwe realiteit

In de loop van de jaren zeventig en tachtig werd de ballon doorprikt en kwamen de babyboomers meer dan eens in een nieuwe realiteit terecht. Het was een uitdaging werk te vinden in een periode van opeenvolgende oliecrisissen. Langzaam evolueerde onze industriële samenleving naar een kennismaatschappij.

De babyboomers pasten zich aan: de protestgeneratie had nog wel zijn idealen, maar zette gretig in op nieuwe consumptie- en luxegoederen. De babyboomers zouden nog meer grote maatschappelijke (r)evoluties doormaken. Eind jaren tachtig viel de Berlijnse Muur en stortte het communisme in Oost-Europa in. Overal kwamen babyboomers aan de macht in de politiek en namen ze sleutelposities in de zakelijke wereld in.

Meer vrijheid

De oude idealen van vrijheid kregen nieuw leven onder de vorm van vrijheid van goederen, diensten, personen en geld. ‘The sky’ was nu werkelijk ‘the limit’. Toen op 11 september 2001 twee vliegtuigen in New York de torenhoge symbolen van de wereldhandel vernietigden werden we met een kater wakker. Het groeimodel dat onze maatschappij sinds de Tweede Wereldoorlog naar ongekende hoogten had gebracht bleek dan toch grenzen te hebben. In 2008 stortten de financiële markten in en kwam het tot een grote internationale crisis. In die periode gingen de eerste babyboomers op pensioen. Zij die nog wel aan het werk waren, werden omwille van hun hogere leeftijd en bijhorend loon vaak als eersten ontslagen.

Flexibiliteit

Het leven van de babyboomers wordt gekenmerkt door flexibiliteit. Ze maakten een ware technologische revolutie mee en moeten zich steeds sneller aan nieuwe evoluties aanpassen. Ze leerden met computers en het internet werken, ze hebben op zolder misschien nog muziekcassettes en cd’s liggen maar streamen intussen ook massaal muziek met iTunes en Spotify.

De rimpels van de (geboorte)golf

De generatie van de babyboomers onderscheidt zich van de vorige door de massale omvang. Op 1 januari 2019 telde België 11.431.406 inwoners, 20,2% daarvan was 65+ (tegenover maar 18,2% in 2010). Het aandeel jonger dan 18 jaar daalde van 20,6% in 2000 naar 19,4% in 2019. Ook het aandeel van de brede middengroep tussen 18 en 64 jaar daalde: van 62,7% in 2000 naar 60,4% in 2019. 

Zilveren economie

Met andere woorden, de groep babyboomers wordt steeds groter.

De aangroei van oudere consumenten is nog niet volledig tot de geesten van de ondernemers doorgedrongen, maar biedt zeker mogelijkheden. In zoverre zelfs dat trendwatchers spreken van een veelbelovende ‘zilveren economie’. 

Hier liggen nog heel wat groeimogelijkheden. Ook de media en de politiek worden zich maar langzaam bewust van de belangrijke en groeiende doelgroep van de senioren.

Grote uitdaging

De maatschappij staat voor een grote uitdaging. De groeiende groep van babyboomers vormt een potentieel belangrijke afzetmarkt voor onze economie, maar vraagt anderzijds ook aandacht. De levensverwachting en de levenskwaliteit stijgt, maar anderzijds zal de maatschappij steeds meer moeten inzetten op gezondheid, zorg en dienstverlening. Het vooruitzicht op een langer leven is natuurlijk fantastisch, maar wat als je die alleen moet doorbrengen?  Dit is voor steeds meer mensen een realiteit.

De alleenstaande babyboomers vormen een steeds belangrijkere groep in onze maatschappij. De overheid verwacht dat tegen 2027 588.000 Vlaamse 55+ers alleen zullen wonen.