Een leefbare wereld voor onze kleinkinderen

Maak jij je ook zorgen om welke wereld we aan onze kinderen en kleinkinderen zullen naletn? je bent zeker niet de enige! De vereniging 'Grootouders voor het klimaat' blijft niet bij de pakken zitten...

We noemen ons Grootouders voor het Klimaat, maar we zijn natuurlijk maar senioren zoals de anderen. Of toch iedereen die oud en wijs genoeg is, want opa of oma hoeven we niet te zijn. De kleinkinderen voor wie we opkomen zijn alle jongeren van nu en van straks, die in de wereld zullen leven die wij hen nalaten. Wij, grootouders, vinden dat die wereld voor hen leefbaar moet zijn.

Marc Cabus (Grootouders voor het Klimaat): 'Leefbaar, dat is een groot woord als je het letterlijk neemt, en dat woord kiezen we niet toevallig. Je ziet het staan op onze spandoeken in betogingen: "Een leefbare wereld voor onze kleinkinderen.

De wereld waarin de mensheid tot bloei kon komen, de natuur die ons alle levensnoodzakelijke grondstoffen levert (te beginnen bij drinkwater), de aarde waarin we genoeg voeding kunnen verbouwen, het veilige comfort waarin we wetenschap en industrie konden ontwikkelen, de omgeving waarin onze cultuur kon gedijen: die voor ons zo vanzelfsprekende wereld dreigt in zwaar weer terecht te komen.

Honderdduizenden jaren waren de klimaatcondities op de aarde ideaal voor ons, mensen en het andere leven op aarde. En nu zien we die omstandigheden snel veranderen. Voor de planeet en de natuur hoeft dat geen probleem te zijn: die zal zich wel aanpassen aan de nieuwe condities, maar voor de mens kan dat een pijnlijke zaak worden'

De oorzaak is gekend

Marc Cabus: 'De wetenschap kent ook de oorzaak. De manier waarop we sinds de industriële revolutie zijn gaan produceren en consumeren, het beslag dat we leggen op de natuurlijke bronnen heeft de aarde uitgeput en vervuild.

We zijn boven onze stand gaan leven, we verkwisten veel van het goede dat de natuur ons biedt. Niet iedereen doet dat, toch niet in dezelfde mate, maar gemiddeld hebben we een veel te grote ecologische voetafdruk.

Dat geldt zeker voor wie volgens onze westerse levensstijl leeft. De gemiddelde mens verbruikte in 2021 bijna 2 keer (en de gemiddelde Belg bijna 4 keer) meer dan wat er beschikbaar is. De helft (resp. driekwart) van ons verbruik lenen we (of is het stelen?) van onze nakomelingen.

Klimaatverandering

De effecten die we nu al het meest voelen is de klimaatverandering. Denk maar aan de droogten en de verwoestende overstromingen van vorig jaar. Nochtans zijn praktisch alle landen in 2015 met het Akkoord van Parijs overeengekomen dat ze er alles aan zullen doen om de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde te beperken tot 1,5°C. Het ziet er ondertussen naar uit dat we dat niet zullen halen. Bijlange niet. We zitten nu al aan 1,1° en tegen de tijd dat onze kleinkinderen zelf grootouders zijn, kijken ze tegen de 3° aan. Als we op het huidige elan doorgaan.'

Het kan ook anders

'Het wrange is, dat het anders kan. Ook dat weten we dank zij de wetenschap. We kunnen beter. Dat is waar Grootouders voor het Klimaat voor ijvert. Dat doen we door te betogen, door petities te sturen, door in de krant en op tv te komen, door de overheid te porren, door campagnes te lanceren en tal van andere acties. Kijk maar eens op grootoudersvoorhetklimaat.be of op onze Facebookpagina. En wie interesse heeft kan ons altijd vinden via info@gvhk.be.'

We zitten op de eerste rij

'De klimaatcrisis is geen prettige zaak. Maar het is een voorrecht dat we haar bewust mogen meemaken. We zitten op de eerste rij én we kunnen het verloop van het stuk mee bepalen. Daar hebben we nog een beetje tijd voor. Niet veel, enkele jaren misschien om het ergste te voorkomen. Daar willen de Grootouders hard voor gaan. Op maandag 30 mei organiseren we een Inspiratiedag in het Vlaams Parlement. Daar denken we een hele dag na over onze rol in deze cruciale tijden. Iedereen met een hart voor de jongeren én ouderen van de toekomst is welkom. Daar zijn we onder elkaar, senioren zoals de anderen, senioren met een missie.'

Hier verneem je meer over de Inspiratiedag in het Vlaamse Parlement.

Ontstaan Grootouders voor het Klimaat

Marc Cabus: 'Grootouders voor het Klimaat ontstond tijdens de klimaatmarsen van begin 2019 toen nogal wat senioren die zich zeer bewust zijn van de klimaatcrisis, de jongeren wilden steunen en zich organiseerden in de beweging 'Grootouders voor het Klimaat'.

Sindsdien namen de Grootouders in hun witte hesjes en met hun vlag ('Een leefbare wereld voor onze kleinkinderen') deel aan alle klimaatbetogingen en vele acties. In augustus 2020 werd de beweging een vzw. Ondertussen nemen we al lang meer en meer initiatieven die los staan van het jongerenprotest (dat we nog altijd steunen).

De groep groeide uit tot een pluralistische en onafhankelijke burgerbeweging zonder banden met politieke of andere belangengroepen of met bedrijven. We werken ook in lokale afdelingen (Brugge, Gent, Antwerpen, Vlaams-Brabant, Kempen, Limburg) die zeer actief kunnen zijn.'

Wie zit erachter?

'Een betere vraag is misschien: wát zit erachter? De, soms pijnlijke, bekommernis om de klimaatcrisis en haar gevolgen voor de volgende generaties. Het acute besef dat we moeten luisteren naar de wetenschap, zoals samengevat in de rapporten van het IPCC, een instelling van de UNO die door de politici werd opgericht om hen te adviseren bij het klimaatbeleid - en dat we er consequent naar moeten handelen.

Dat heeft op vele sectoren van de samenleving betrekking, maar essentieel is dat de politici hun belofte nakomen van het Akkoord van Parijs (2015): de gemiddelde temperatuur op aarde mag zeker niet meer dan 2°C stijgen en het liefst minder dan 1,5°C.  Onze visie wordt samengevat in de 7 punten van ons Handvest21.

Wie erachter zit? Een aantal (honderd?) zeer actieve vrijwilligers, gesteund door duizenden mondige senioren die zich lid maakten en/of mee betogen, de nieuwsbrief en website lezen, reageren op sociale media. Daarenboven hebben we ook meer dan 130 (de lijst blijft aangroeien) GvK-ambassadeurs: bekende mensen uit alle geledingen van de samenleving. We hebben ook een aantal ambassadeurs.'

Welke initiatieven hebben jullie al gedaan, wat zit er in de pijplijn?

'Dat is een lange lijst. Zie bijvoorbeeld het activiteitenverslag over 2021. Het betreft klimaatmarsen en betogingen, eigen petities (en steun aan die van anderen), campagnes (zoals de bekroonde campagne voor een duurzamer beheer van de spaarcenten van de senioren), tentoonstellingen, lezingen, concrete acties bij steden en gemeenten, bezwaren en rechtszaken, protest tegen vervuilende industrie.

In 2021 wandelde een groep GvK'ers naar de klimaatconferentie in Glasgow (COP26) en in oktober 2022 zal een groep GvK'ers Vlaanderen rondfietsen om de aandacht te vestigen op de klimaatconferentie in Egypte (COP27).

Partners

'Wij nemen deel aan de concrete voorbereiding en de logistieke organisatie van de acties van Youth for Climate (YFC) en leveren ook stewards. Wij zijn aangesloten bij overkoepelende organisaties als de Klimaatcoalitie en Bond Beter Leefmilieu. We hebben goede contacten met de ‘klassieke’ seniorenorganisaties, o.m. OKRA, S-Plus en Vl@s (Vlaamse Actieve Senioren). Ook bouwen we met onze Franstalige en Nederlandse zusterorganisaties aan een Europees en wereldwijd netwerk.

Ook Seniorennet kan voor ons een interessante partner zijn, want dat is een belangrijke bron van informatie voor senioren.

Hoe kunnen we de Grootouders voor het Klimaat helpen?

'Door ons te steunen in betogingen, op sociale media, door ons en onze acties te vermelden bij vrienden en kennissen.... Wie interesse heeft in onze beweging of, wie weet, eraan denkt om zich actief in te zetten, is uitermate welkom op onze Inspiratiedag op 30 mei in het Vlaams Parlement: alle informatie staat hier'

 

1

De wereld waarin we nu leven is niet opgewassen tegen een stijging van meer dan 1,5°C. Daarom moet o.m. de koolstofuitstoot tegen 2030 65% lager liggen dan in 1990 en moeten we ten laatste tegen 2050 helemaal klimaatneutraal zijn. Dat vergt dringende maatregelen.

2

We willen een duurzame samenleving die de draagkracht van de planeet respecteert. Burgers, bedrijven en het middenveld kunnen dat enkel realiseren samen met een overheid die keuzes maakt en sturend en krachtig optreedt. We pleiten voor bindende en afdwingbare doelstellingen en maatregelen met jaarlijkse doelstellingen tot 2050.

3

De klimaatcrisis – oorzaak van o.m. extremer weer – en het massaal verlies aan biodiversiteit maken dat we onze manier van produceren en consumeren dringend moeten aanpassen aan de draagkracht van de aarde. Ophouden met gulzig ruimtegebruik, en ingrepen zoals vergroening en verkoeling door zichtbaar water zijn daarvoor onontbeerlijk.

4

Het gebruik van fossiele brandstoffen (petroleum, aardgas, steenkool…) veroorzaakt schadelijke luchtvervuiling en brengt broeikasgassen in de atmosfeer. We moeten voor onze energievoorziening versneld overschakelen op hernieuwbare bronnen.

5

Alle niveaus, lokaal en wereldwijd, moeten een sociaal en rechtvaardig klimaatbeleid voeren dat de meest kwetsbare bevolkingsgroepen en landen ondersteunt bij hun ontwikkeling in de klimaattransitie.

6

Met onze activiteiten willen wij met onze leeftijdgenoten en samen met andere organisaties en bewegingen, de samenleving sensibiliseren en oproepen tot actie voor een dringend en doortastend klimaatbeleid.

7

Wij, Grootouders voor het Klimaat zijn een onafhankelijke beweging, sociaal bewogen en geëngageerd. We willen een leefbare wereld doorgeven aan de volgende generaties. We hebben een langetermijnvisie en beseffen de urgentie. We staan open voor dialoog en willen mensen samenbrengen. Dat doen we met veel ambitie en bereidheid tot actie.

Laureaat voor de Ultima voor sociaal-cultureel volwassenenwerk 2021

 

Op 10 mei kregen de Grootouders voor het Klimaat de Ultima Sociaal-cultureel volwassenenwerk 2021.

De Ultimas - Vlaamse Cultuurprijzen (voorheen Cultuurprijzen Vlaanderen) zijn prijzen die door de Vlaamse Gemeenschap aan personen of organisaties van verschillende cultuuruitingen worden toegekend.

Dit is de motivatie van de jury.

'Grootouders voor het Klimaat is een jonge burgerbeweging. De beweging ontstond begin 2019 ter
ondersteuning van de initiatieven van de klimaatjongeren van Youth for Climate, maar is sindsdien
aan een razendsnel tempo uitgegroeid tot een breed vertakte en professioneel uitgebouwde
organisatie. Ze is er in korte tijd in geslaagd om zichzelf en haar werking op de kaart te zetten en
een volwaardig deel uit te maken van het publieke debat rond het klimaatthema. Wat de jury
bovendien opvalt, is dat Grootouders voor het Klimaat deze groei heeft kunnen realiseren in volle
coronacrisis, tijdens een periode die traditioneel sociaal-cultureel volwassenenwerk niet evident
maakte. Meer nog, de organisatie greep de coronacrisis aan als reflectiemoment, en pleit ervoor
om de samenleving na corona op een meer duurzame manier opnieuw op te starten.
Grootouders voor het Klimaat is sterk in samenwerken. De beweging ontstond binnen de bredere
klimaatbeweging en beschikt over een sterk netwerk, zowel binnen als buiten het klimaatthema.
De beweging verbindt zich met klimaatbewegingen en ouderenverenigingen, en neemt een plaats
in verschillende binnenlandse en internationale netwerken in. Grootouders voor het Klimaat is een
van de eerste bewegingen van haar soort in Europa, en speelde als pionier een voorbeeldrol voor
gelijkaardige initiatieven in het buitenland.

Een andere troef die volgens de jury mee aan de basis ligt van het succes van de beweging is de
sterke aandacht voor intergenerationele samenwerking.

 

Grootouders voor het Klimaat gaf een krachtig signaal dat het klimaatthema niet enkel de jongeren aangaat, maar dat het een thema is dat alle generaties aanbelangt.

Opvallend in 2021 was de campagne ‘Onze spaarcenten voor hun toekomst’, waarmee ze 55-
plussers wil aanmoedigen om hun spaargeld te investeren in duurzame spaar- en
beleggingsproducten die het klimaat ten goede komen. Het is met acties als deze dat Grootouders
voor het Klimaat aantoont dat ze niet enkel de klimaatjongeren wil ondersteunen, maar ook haar
eigen stem laat klinken in het klimaatdebat.

 

Waardering

 

De jury spreekt met deze bekroning ook expliciet haar waardering uit voor de vele andere
burgerbewegingen die de voorbije jaren rond het klimaatthema ontstonden: Teachers for Climate,
Scientists For Climate …

Het is een lange lijst die blijft groeien. Uiteraard verdienen de jongeren
van Youth for Climate een bijzondere vermelding. Het is immers hun inzet en engagement die de
bal aan het rollen bracht.'

 

Foto: co-voorzitter Hugo Van Dienderen met de Ultima